Προς όποιον αφορά αυτό το κείμενο

(ή μήπως *προς σ’ όποιον αφορά αυτό το κείμενο*;)

[αδημοσίευτο]

 

Το ρήμα «αφορά» συντάσσεται με απλή αιτιατική ή με την πρόθεση «σε» επιπλέον; Οι γνώμες διχάζονται. Προτιμώ την πρώτη, όχι μόνο επειδή έτσι μου το είχαν μάθει στο σχολείο, αλλά επειδή η γλώσσα μας έχει κανόνες αντικατάστασης ουσιαστικών από αντωνυμίες. Δηλαδή λέμε:

 

του το είπα = του είπα αυτό που έπρεπε = το είπα σ’ αυτόν

του το έδωσα = του έδωσα το βιβλίο = το έδωσα στο Γιάννη

του τη σβούριξα = του σβούριξα τη σφαλιάρα = στο Γιάννη τη σβούριξα

τι μου είπες; = τι είπες σε μένα; (ενώ δεν πρόσεχα)

τι με είπες;  = τι είπες εμένα; (=πώς με αποκάλεσες;)

μην το κάνεις θέμα = μην κάνεις θέμα αυτό που συνέβη

μην του κάνεις νάζια = μην κάνεις νάζια στο φίλο μου

του το έφερα =  του έφερα φαΐ = στο σκυλί το έφερα = έφερα φαΐ στο σκυλί

 

Στα Ελληνικά που ξέρω, όταν το ρήμα αναφέρεται σε ουσιαστικό που εισάγεται με την πρόθεση «σε» (ή άλλη πρόθεση ενδεχομένως, π.χ. «της το πήρα» μπορεί να σημαίνει «το πήρα από τη Μαρία» ή «το πήρα στη Μαρία» ή «το πήρα για τη Μαρία»), τότε η αντωνυμία που αντικαθιστά το ουσιαστικό (το εμπρόθετο ή έμμεσο αντικείμενο θαρρώ πως λέγεται) μπαίνει στη γενική. Κανόνας γενικότατος. Όσοι λεν «αυτό δεν με αφορά» θάπρεπε να λεν «αυτό δεν αφορά εμένα», κι όσοι λεν «αυτό δεν αφορά σε εμένα» θάπρεπε να λεν «αυτό δεν μου αφορά», αλλά δεν το λένε. Λένε «αυτό δεν με αφορά» και «αυτό δεν αφορά σε μένα». Μήπως μπερδεύουν  τα

 

«Όσον αφορά αυτό το αποτέλεσμα …» , και

«Ως αναφορά σ’ αυτό το αποτέλεσμα …»;

 

Υπάρχει βέβαια και ένα άλλο μπέρδεμα. Για να ξεχωρίσει το «όσον αφορά» από το «ως αναφορά», ορισμένοι χρησιμοποιούν το «σ’ ότι αφορά». Το «σε» του «σε ότι» δεν είναι όμως σύνταξη εμπρόθετου αντικειμένου. Μπορούμε να πούμε:

 

Σ’ ότι αφορά την απόφασή μου να κάνω το κορόιδο…                      ή

Όσον αφορά την απόφασή μου να κάνω το κορόιδο…                      ή

Όσο για την απόφασή μου να κάνω το κορόιδο…                            ή

Αναφερόμενος στην απόφασή μου να κάνω το κορόιδο…                ή

Σχετικά με την απόφασή μου να κάνω το κορόιδο…

 

και άλλα πολλά. Αλλιώς συντάσσεται το «αφορά», αλλιώς το «αναφέρομαι», αλλιώς άλλα. Το «σ’ ότι» είναι απλώς παράφραση του «όσον». Το «αφορά» δεν έχει για αντικείμενο το «ότι» (στην πρώτη φράση) ούτε το «όσον» (στη δεύτερη). Αν ήταν έτσι, θάπρεπε να λέγαμε *Σε όσον αφορά στην απόφασή μου…*, πράγμα που κανείς δε λέει. Ας μη τα μπλέκουμε όλα.

 

Το βασικό επιχείρημα των υποστηρικτών της σύνταξης με την πρόθεση σε είναι ότι το αρχαίο ρήμα συντάσσεται με δοτική. Και η δοτική εξελίχτηκε σε εμπρόθετη σύνταξη. Αλλά αυτό ίσχυσε σε ρήματα καθημερινής χρήσης, όπως «δίνω» ή «λέω», όπου και ίσχυσε ο κανόνας αντικατάστασης από αντωνυμία. Δε γνωρίζω όμως κατά πόσον το ρήμα «αφορώ» είχε συνεχή παρουσία στη γλώσσα, ή νεκραναστήθηκε κάποτε. Αλλά όταν δύο κανόνες συγκρούονται, ο συγχρονικός κανόνας υπερισχύει του ιστορικού: Μιλάμε Νέα Ελληνικά και όχι Αρχαία (και κανείς δεν υποστηρίζει πια να επιστρέψουμε στην αττική διάλεκτο, ενώ για αιώνες οι αττικιστές αυτό ζητούσαν), και ακολουθούμε το συντακτικό της Νέας Ελληνικής. Κι απ’ όσο ρώτησα, κανείς από τους υποστηρικτές της «ιστορικής» άποψης (δοτική, άρα εμπρόθετη σύνταξη) δεν μου έδωσε την παραμικρή εξήγηση για την «ανωμαλία» της αντωνυμίας.

 

Κάθε αντίθετη γνώμη ευπρόσδεκτη για συζήτηση.